Wat we zien in een uitzending van Zembla: Geen woning; wel werken; woekerloon; de mens als handelsproduct…
Kort samengevat is dat de situatie waar een aantal arbeidsmigranten in verkeren. Een deel daarvan verblijft in Oisterwijk; een deel in Boxtel. Werken doen ze onder andere bij de vleesindustrie in Boxtel, en specifiek daar gaat de uitzending van Zembla over. De onderzoekers van Zembla brengen in beeld, hoe er door gemeenten decennia lang wel industrieterreinen zijn opgetrokken, maar in onvoldoende is nagedacht over fatsoenlijke huisvesting.
In Boxtel zouden er ongeveer 2000 bivakkeren, waarvan een aantal met meerdere op een kamer ieder 100 euro per week betalen voor een slaapplek. Het wordt ingehouden op 400 euro loon per week. De harde werkers die voor een schraal loon hier zwaar werk verrichten, werk dat veel Nederlanders niet willen doen, verblijven in slecht onderhouden panden die aan de reguliere woningmarkt zijn onttrokken. In de gemeente Oisterwijk verblijven er (volgens eerdere opgave van de gemeente) enkele honderden op onder andere campings, recreatiewoningen en bijvoorbeeld Haarendael. Gemeente Boxtel wil werken aan fatsoenlijke huisvesting, maar een complex dat gebouwd wordt in Boxtel voor 400 van deze arbeidsmigranten stuit op bezwaar. Omwonenden in Boxtel willen ze niet; de vleesverwerkende industrie wil ze wel; voor de uitzendbureaus is het handel.
Witte busjes rijden af en aan (Bron: Google Maps)
Witte busjes rijden af en aan; op bestelling worden ze ‘afgeleverd’. Zembla laat de menselijke en soms schrijnende kant zien van de arbeiders, die voor hun thuisblijvers iets willen verdienen. Ze worden gezien als handel; handel in menskracht. De fabriek bestelt wat ze nodig hebben bij een uitzendbureau; die leveren. een X aantal ‘arbeid inclusief verblijf’, gerekruteerd in Oost Europa. Eentonig en zwaar werk waar geen kennis of vakmanschap voor nodig is. Bij de arbeiders heerst angst, want geen werk is geen slaapplek, en klagen is geen werk. Een van de arbeidsbureaus bestrijdt dat. Toch zijn werk, inkomen en wonen direct aan elkaar gekoppeld. Het is eigenlijk ‘gewoon’ gedwongen winkelnering: mogelijk legaal, want niet verplicht, toch kunnen ze niet anders, ze hebben geen andere mogelijkheid dan te accepteren. Deskundigen noemen het ‘uitbuiting’.
Volgens deskundigen in de uitzending, zijn er in het verleden door gemeenten industrieterreinen opgetuigd, en werden bedrijven aangetrokken zich te vestigen, met het oog op een betere economie. ‘Vergeten’ werd echter, decennia lang, dat al die arbeiders ook ergens moeten wonen. De lonen zijn te laag en de arbeidsovereenkomsten te kort om de arbeiders dat zelf te laten regelen; aanhoudende woningnood versterkt de problematiek. In vroeger tijden werd dat bijvoorbeeld bij Philips, maar ook bij de Oisterwijkse KVL door de werkgevers opgelost. In de constructie met de uitzendbureaus zijn de opdrachtgevers buiten beeld; die hebben moreel wel, maar formeel geen verantwoordelijkheid. Mogelijk iets om anno 2024 terugkijkende van te leren; immers worden er nu ook industrieterreinen ingepland en voorbereid, tegelijk met een nog aanwezige woningnood. Volgens deskundigen kan en moet dat anders!
De grote vraag is of – als het verblijf voor 400 arbeidsmigranten er ooit komt – er inderdaad zoals Gemeente Boxtel wenst woningen vrijkomen in Boxtel. Het zou ook kunnen dat de arbeidsmigranten die in Oisterwijk verblijven verhuizen. Of gebruikt het uitzendbureau en tevens eigenaar van dit verblijfsgebouw het om meer arbeidsmigranten aan te trekken? De tijd zal dat moeten leren…
Klik en bekijk de uitzending van Zembla hier
