Onderstaande artikel is ingezonden door de redactie van De Rooie Roeptoeter:
De haan op de toren, maar geen kip meer in de kerk
‘De gemeente Oisterwijk heeft een rijk religieus verleden.’ Deze zin staat maar liefst viermaal in het gemeentelijke document Kerkenvisie (klik), vanuit de gedachte dat als je iets maar vaak genoeg roept het ook een beetje waar wordt.
In de ‘Kerkenvisie’ van de gemeente Oisterwijk komt het college met een heel merkwaardige conclusie: ‘Het gaat gelukkig goed met de kerken in onze gemeente, tegen de landelijke trend in. We hebben daarom niet een accent hoeven leggen op leegkomende kerken maar we kunnen inzetten op voortgezet religieus gebruik.’ Onder welke steen heeft dit college de afgelopen jaren geleefd? Wie de kerkberichten in de Nieuwsklok een beetje volgt, ziet dat er in alle kerken nauwelijks meer iemand gedoopt wordt, trouwt of zijn of haar uitvaart laat doen. Met anderhalve man en een paardenkop moet het pastoraal team vier katholieke kerken bedienen.
De Mariakapel aan de Moergestelseweg (Foto: Jan Jonker).
De gemeente heeft het onderzoek uitbesteed, maar is vergeten te vragen naar harde cijfers over hoe in de periode 1970-2024 het aantal dopen, kerkelijke huwelijken en uitvaarten in vrije val kwam. Verderop in de Kerkenvisie blijkt dat deze positieve conclusie van het gemeentebestuur ook louter is gebaseerd op de mening van het kerkbestuur van de katholieke parochie. Het protestantse kerkbestuur is eerlijker: 40% van de geloofsgenoten is daar boven de 70 jaar!
De gemeente Oisterwijk heeft ervoor gekozen om de kerkgebouwen binnen het religieus erfgoed centraal te zetten. Dat is een misser want kapelletjes en begraafplaatsen, waar bij uitstek de religieuze beleving meer individueel en los van de kerkelijke hiërarchie kan worden beleefd, staan daarmee op een lager plan. Al in de jaren zeventig zette een trend in dat kerken minder en kapelletjes meer frequent werden bezocht. Het zijn echter geen rijksmonumenten en lopen dus groter risico dat er erfgoed verdwijnt. Dat zagen we jaren geleden op de begraafplaats van de Joannesparochie, waar een bang kerkbestuur het graf van de katholiek-fascist Arnold Meijer liet ruimen. Terecht waarschuwt de heemkundekring het gemeentebestuur om religieus erfgoed al te eng te definiëren. De heemkundekring pleit voor een sociale component: ‘de rol van de kerk in de sociale structuur, zoals de (sociale) zorg voor de armen (…) ouderenzorg, ziekenzorg, onderwijs.’
Het lijkt soms alsof de Kerkenvisie enkel is geschreven omdat er nou eenmaal landelijke rijkssubsidie voor was. De katholieke parochie gaf al meteen aan dat ze eigenlijk geen behoefte had aan een dergelijke opzet omdat de parochie een eigen visie had. Het is jammer dat het gemeentebestuur de diverse kerken niet wat meer met de neus op de feiten heeft gedrukt. Binnen tien of twintig jaar zal het aantal bezoekers van de kerken nog minder zijn en zal hergebruik van de kerken ongetwijfeld nadrukkelijker aan de orde komen. Deze harde realiteit wordt nu uit de weg gegaan en daardoor lijkt het belangrijkste thema te zijn ‘waar gratis te parkeren bij de kerk’. Het zou goed zijn om de toekomstige maatschappelijke mogelijkheden voor de kerken nu al intensief te onderzoeken. De gemeente had bijvoorbeeld kunnen kijken naar Vught waar de Petrus een prachtig voorbeeld van hergebruik is, met een schitterend museum, een bibliotheek en aangrenzend restaurant. Zo’n maatschappelijke functie stamp je straks niet zo maar uit de grond, dat kost jaren, zo niet decennia.
