In oktober, de Maand van de Geschiedenis, vertelt Peter Slingerland over twee Joodse families in Oisterwijk.

’t Honk, pension van de familie Brugman.

Vanaf 3 mei 1942 zijn Joden door de nazi’s verplicht een Jodenster te dragen, een herkenningsteken waardoor zij op straat herkend konden worden als Jood en zoals later bleek, makkelijker opgepakt konden worden. In juli 1942 starten de Duitsers met het oppakken en deporteren van Nederlandse Joden via kamp Westerbork naar de vernietigingskampen in oost Europa. De Joodse familie Heijmans uit Scheveningen besluit niet rustig af te wachten maar onder te duiken. Vader Max Heijmans, moeder Petronella van Ments, dochter Reine Heijmans, zoon Max Heijmans en schoondochter Anna Spanjaard gaan op 1 oktober 1942 naar Oisterwijk. Zij vinden onderdak bij Wim en Mien Brugman die in de bossen van Oisterwijk een pension exploiteren met de naam ’t Honk. Wim Brugman werkt daarnaast op de leerfabriek in Oisterwijk.

Gedurende een jaar is de familie Heijmans veilig op hun onderduikadres. Maar op 3 oktober 1943 slaat het noodlot toe. De familie Heijmans wordt opgepakt door de SS en de SD en opgesloten in het Oranjehotel, de Duitse politiegevangenis in Scheveningen. Na een kleine week gaan ze vanuit Scheveningen op transport naar Kamp Westerbork. Hier worden ze in een strafbarak geplaatst. Na ruim een week gaan zij op 19 oktober met 1007 Joden op transport naar het vernietigingskamp Auschwitz. Bij aankomst in Auschwitz op 22 oktober 1943 worden zij door de nazi’s vermoord.

Struikelstenen in de stoep bij Adervendreef 2 in Oisterwijk.

Vader Salomon is dan 74 jaar, moeder Petronella 61 jaar, dochter Reine 35 jaar en schoondochter Anna 32 jaar oud. Alleen zoon Max wordt eerst ingezet als dwangarbeider. Dit blijkt echter uitstel van executie te zijn; Max overlijdt vijf maanden later op 3 maart 1944, 32 jaar oud, aan de gevolgen van honger en uitputting.

Ter nagedachtenis van de familie Heijmans zijn op 21 september 2021 vijf struikelstenen geplaatst aan de Adervendreef 2, de plek waar Wim en Mien Brugman onderdak hebben geboden aan de familie Heijmans. Wim Brugman is na de arrestatie van de familie Heijmans thuis niet meer veilig en duikt zelf ook onder. Na verloop van tijd denkt hij dat de kust weer veilig is en keert terug naar huis. Dit wordt hem noodlottig. Hij wordt opgepakt en belandt onder andere via kamp Vught en Sachsenhausen in kamp Neuengamme waar hij uiteindelijk op 9 januari 1945 overlijdt aan de gevolgen van honger en uitputting. Over Wim Brugman heeft Oisterwijk in Beeld eerder onderstaande documentaire gemaakt.

Meer informatie:
• Geschiedenis van de familie Heijmans (klik).
• Verhaal familie Heijmans van Ments en Spanjaard (klik).

De Maand van de Geschiedenis

In de gemeente Oisterwijk werken een aantal organisaties en vrijwilligers de gehele maand oktober mee aan de Maand van de Geschiedenis. Op Oisterwijknieuws.nl/geschiedenis treft u een overzicht van alle activiteiten en een keur aan historische informatie en video’s.