Een foto van stapels kranten in de Oisterwijkse bossen werd afgelopen week opgevolgd door een stroom aan klachten van inwoners: ‘Al jaren niet meer, wat ik persoonlijk erg jammer vind.’ Inwoners missen hun krantje en daarmee ook het door de gemeente betaalde gemeentenieuws.
Het is treurig om te zien dat stapels kranten in de bossen worden gedumpt. En de stapels op deze foto waren niet de enige: ‘Ik zag nog een hele zak in de bossen liggen bij het fietspad…’ Het kan niet de bedoeling zijn van alle inzet en kosten die voor het maken en verspreiden van het weekblad worden gemaakt. Los daarvan blijkt uit de vele reacties dat de bezorging van het weekblad al langer gaten vertoont: ‘Wij krijgen hem al maanden niet’, een ander reageert met ‘Wij krijgen hem nooit’, en er zijn ook wisselende ervaringen: ‘Zelden of nooit’. De reacties komen uit Haaren, Moergestel en alle wijken van Oisterwijk. Soms gaat het dan ineens goed: ‘Al meer dan een jaar niet gehad en nu ineens vorige week wel?’ Inwoners missen ‘hun’ krantje, en zeker mag gezegd worden dat er ook inwoners erg positief zijn over de bezorger in hun wijk. Het blijkt dat inwoners naast het snelle digitale nieuws, ook nog steeds graag bladeren: ‘Ik had de Nieuwsklok vandaag weer in de bus! Blij mee!’ en ‘Bij ons in de Haammakerstraat is de bezorging GOED!’ Er zijn ook reacties over het nut van het doorgeven van bezorgklachten; inwoners laten weten dat ze het gemis niet meer melden, omdat het volgens hen niet helpt.
Gemeentenieuws
Lokaal nieuws lezen is niet alleen leuk en interessant, maar ook zeer geliefd. Het dagelijkse nieuws met actualiteiten kunt u volgen via internet; voor een rustmomentje bij de koffie doet het lokale weekblad het van oudsher erg goed. Daarnaast gebruikt de gemeente het weekblad om haar gemeenteberichten te verspreiden. Vele jaren terug was dat een verplichting van de overheid. Toen die verplichting wegviel heeft de gemeenteraad besloten dat voort te zetten. Het is een extra service aan de inwoners, en vooral van belang voor inwoners die minder met het digitale hebben. Dat is uiteraard anders voor de huishoudens die een nee-nee sticker hebben; die kiezen er zelf voor hun nieuws enkel via internet tot zich te krijgen.
Kosten
Voor de verspreiding van dit wekelijkse gemeentenieuws betaalt Gemeente Oisterwijk een vergoeding aan de uitgeverij. Het bedrag dat de gemeente daarvoor betaalt ‘wordt aangemerkt als bedrijfsgevoelige informatie en delen we daarom niet’ aldus de woordvoerder van het college (burgemeester en wethouders). Naar verluidt zouden de kosten ergens richting de 75.000 euro bedragen. De opdracht van de gemeente aan de uitgeverij betreft het publiceren van de door de gemeente aan te leveren informatie, met vervolgens ‘huis-aan-huisbezorging in de gehele gemeente’. Er zijn geen afspraken over aantallen die gemist mogen worden, en er is volgens de woordvoerder ook geen compensatie (in geld) of herstel (in nabezorging) van gemiste huisadressen.
Zorgen
Het aantal reacties van inwoners die het weekblad missen is opvallend hoog. In eerdere jaren waren er ook wel eens dergelijke reacties op social media, maar nooit in deze mate. Uit recente cijfers afkomstig van de gemeente, blijkt dat er in oktober 2024 57 klachten zijn gemeld over de bezorging, waarbij in 45 gevallen gemeld werd dat er meerdere weken of maanden geen weekblad was ontvangen. In november waren dat 44 klachten; waarvan 35 meerdere weken of maanden. In december respectievelijk 76 en 50. Bij de reacties die wij in de eerste helft van januari hebben ontvangen, ging het om ongeveer 100 meldingen van meerdere weken, maanden of langer geen bezorging. De gemeente geeft aan dat inwoners die daardoor de gemeenteberichten missen, terecht kunnen op internet. ‘Dat laat onverlet dat bezorging continu de aandacht heeft van de uitgeverij en van ons. Dat is de basis van een huis-aan-huisblad.’ Het betreft hier uiteraard alleen de inwoners die melding maken; de werkelijke aantallen gemiste huisadressen zijn niet bekend. Voor een goed overzicht blijft het van belang uw gemis te melden.
Laag loon
Los van een incidentele vergissing (waarbij uw doorgeven de bezorger positief kan helpen zijn krantenwijk goed te voorzien) blijkt uit de vele advertenties voor personeelswerving dat de Nieuwsklok al langere tijd naarstig op zoek is naar bezorgers(zie afbeelding). Uit diezelfde advertenties blijkt ook wat de bezorgers verdienen. Omgerekend liggen die verdiensten ongeveer tussen de 6 en 8 euro per gewerkt uur (looproute + voorbereiding). Tot 17 jaar is dat een aardige vergoeding; vanaf de 18 raakt dit het minimumloon; voor 18+ en oudere medewerkers is dat beneden het wettelijk minimum. Daarbij komt dat – anders dan bij een reguliere baan in loondienst – sociale lasten en vakantiegeld zijn inbegrepen. De 18+ jeugd en ouderen die bijvoorbeeld bij de plaatselijke supermarkt vakken vullen of achter de kassa plaatsnemen, verdienen afhankelijk van hun leeftijd ongeveer 4 tot 7 euro per uur meer ten opzichte van het bezorgen van het weekblad. Weekbladbezorgers kunnen binnen een bandbreedte van ongeveer 2 dagen hun eigen moment kiezen; maar kunnen vaak niet om kou en regen heen.
Bezorgnorm
De vergoeding voor de bezorging van kranten- en reclamefolders wordt in de regel uitbetaald in centen per stuk; per te bezorgen huisadres. Verschillende landelijke dagbladen, weekbladen en reclameverspreiders hanteren daarbij de zogenoemde bezorgnorm. Daarmee zorgen zij dat de bezorgers een uurloon overhouden dat minimaal op of boven het wettelijk minimum komt. Ze doen dat om te beginnen door bovenop de te verwachten bezorgtijd, ook tijd mee te rekenen voor de voorbereidingen, reistijd en afhandeling van de bezorgtaak. Denk aan de ontvangst van de pakketten, de fiets laden, heen en terug fietsen, en bij thuiskomst het opruimen. Mocht het wettelijk minimumloon niet behaald worden, dan vullen zij dit aan. Bezorgers in loondienst hebben recht op zo’n bijbetaling. Bedrijven die freelancers gebruiken, lopen het risico dat de belastingdienst de lage vergoeding ziet als signaal van schijnzelfstandigheid; iets waar vanaf dit jaar door de overheid extra op wordt gelet.
Dat de bezorgers weinig – en bij bepaalde leeftijden minder dan het minimumloon – verdienen daar geeft de gemeente geen reactie op. Gemeente Oisterwijk is opdrachtgever voor de publicatie en verspreiding van het gemeentenieuws, maar is van mening dat ze uit de toegezonden berekeningen en normen onvoldoende detailinformatie kunnen opmaken om daar iets over te zeggen. Over het minimaal te betalen loon aan bezorgers zijn tussen de gemeente en de uitgeverij geen afspraken gemaakt. Of er naast een lage vergoeding en weersomstandigheden nog andere redenen zijn waarom het weekblad in de brievenbus ontbreek is niet bekend. De uitgeverij heeft niet gereageerd op onze vragen.
Positief
Dat inwoners ‘hun’ weekblad missen is jammer, maar heeft tegelijk ook een positief effect: zij melden hun waardering. Uit de vele reacties blijkt dat er nog steeds veel inwoners zijn die – al of niet in combinatie met internetnieuws, TV en dagbladen – graag door het weekblad bladeren. Zij genieten van het lezen van artikelen en dat leesmoment in de week. Voor hen is op papier lezen prettig; zij waarderen de wekelijkse komst van de Nieuwsklok in hun brievenbus.
Aanvulling
De uitgeverij heeft ondanks herhaaldelijk verzoek niet op onze vragen gereageerd. Het bedrijf dat namens de uitgeverij de bezorging uitvoert heeft na publicatie laten weten te betreuren dat er kranten in het bos zijn gedumpt, dat is volgens hen ‘onacceptabel’; zij zullen daarop actie ondernemen. Ook geven zij aan dat zij de ‘landelijke bezorgnormen die zijn opgesteld door werkgever- en werknemersorganisaties’ hanteren en bezorgers altijd minimaal het wettelijk minimumloon (WML) ontvangen. De in de advertenties vermelde bedragen tonen dat niet. Tot slot roepen ook zij op gebreken te melden, zodat zij de bezorging kunnen verbeteren.
