Burgemeester Hans Janssen heeft de raad en omwonenden afgelopen jaar niet geïnformeerd over het verhoogde aantal Alleenstaande Minderjarige Asielzoekers (AMV) dat gehuisvest is op AZC Oisterwijk. Het aantal is met 56% toegenomen, zo blijkt uit onderzoek door onze redactie.

Eerder was een deel van de raad en een deel van de inwoners van Oisterwijk geheel tegen de huisvesting van minderjarigen op het AZC, omdat een klein aantal (zeker niet allen!) van deze groep in voorgaande jaren voor veel overlast heeft gezorgd. Bij de laatste contractvelenging werd daarom met de gemeenteraad afgesproken dat de begeleiding beter moet, overlastgevers worden overgeplaatst en het maximale aantal 50 AMV’ers zou zijn. Die laatste afspraak is niet nagekomen en dat was tot aan onze vragen daarover niet bekend bij raad en omwonenden.

Overlast

Jongeren sporten op AZC Oisterwijk.

Nog steeds veroorzaken de jongeren het grootste deel van de (veelal kleinere) incidenten op het AZC. De meeste meldingen komen van minderjarigen, maar positief vermeld mag worden dat het aantal meldingen wel sterk is afgenomen. Zowel op het AZC zelf, maar zeker opvallend is de vermindering van met name klein-crimineel gedrag buiten het AZC. Op het AZC zijn voor deze doelgroep bijna 25% minder meldingen, ondanks de ongeveer 20% hogere bezetting (in 2022). Buiten het AZC is het nagenoeg te verwaarlozen. Lees daarover ook het bericht van vorige week: Overlast asielzoekers in Oisterwijk sterk afgenomen (klik). In relatie tot de door onze redactie aan enkele omwonenden gemelde toename van het aantal AMV’ers lieten deze weten nog wel overlast te ervaren van asielzoekers, ‘omdat ze geregeld aan het hek staan te rammelen om te zien of ze binnen kunnen komen.’

Tijdelijk
Vanaf juli 2022 gelden de nieuwe afspraken, die voor een periode van 25 jaar zijn gemaakt. Afwijken van die afspraken kan alleen met beider instemming. In die afspraken staat vermeld dat het aantal AMV’ers is vastgesteld op 50. Uit onze navraag bij het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) blijkt dat het aantal in 2022 en ook in 2023 hoger was. ‘Eind vorig jaar heeft het COA de gemeente gevraagd om 8 extra amv-meisjes te mogen opvangen. Daarvoor heeft het COA toestemming gekregen, waarmee de bezetting dus 58 werd. Afgelopen zomer heeft het COA met het oog op de hoge instroom van amv de gemeente gevraagd om tijdelijk nog eens 20 amv extra te mogen opvangen. Ook daar is akkoord voor gegeven,’ zo laat een woordvoerder van het COA weten. Een woordvoerder van de burgemeester bevestigt dat hiervoor toestemming is gegeven: ‘Er is specifiek benadrukt dat gewerkt wordt met inachtneming van de bestaande en afgesproken totale capaciteit en van de waarborgen voor een veilige leef, leer- en werkomgeving.’

Onbekend
Navraag bij omwonenden en raadsleden leert ons dat deze door de burgemeester niet op de hoogte zijn gebracht van de door de burgemeester toegestane aanpassing. Pas nadat onze redactie vorige week maandag vragen heeft gesteld over de afwijkende aantallen, werd de raad hierover donderdag geïnformeerd. Daarvoor waren zij niet op de hoogte gebracht; ook niet van de aanpassingen in 2022. Via zijn woordvoerder laat Janssen weten, ‘dat het COA aan zet is om gemeente Oisterwijk actief te informeren bij wijzigingen.’ Het COA heeft het ditmaal gevraagd en de burgemeester heeft hiermee ingestemd. Die informatie was tot donderdag niet gemeld aan de gemeenteraad. Omwonenden zijn niet geïnformeerd; onder hen zijn er die ‘grote bezwaren hebben tegen het niet communiceren en de onduidelijkheid over de toekomst.’

Burgemeester Hans Janssen, portefeuillehouder voor AZC en vluchtelingenopvang (Foto: Masja Vlaminckx).

Niet tijdelijk
In de gemeenteraad is door de burgemeester de indruk gegeven dat de verhoogde aantallen AMV’ers tijdelijk zijn. Janssen stelt in reactie op raadsvragen over de tijdsduur van deze verhoging dat het ‘nu zonder limiet is, maar in ieder geval niet voor 25 jaar, we gaan niet stiekem de norm verhogen.’ Uit de toelichting van de woordvoerder van het COA blijkt echter dat de verhoging een meer definitief of minstens langdurig karakter krijgt: ‘Het COA heeft de gemeente gevraagd om deze verruiming (8 + 20) voor langere tijd te mogen aanhouden, nog altijd gezien de druk op de opvang en de aanhoudend hoge instroom van AMV.’ Totaal betekent dit een toename van AMV’ers van 56% ten opzichte van de met de gemeenteraad en inwoners besproken overeenkomst. Hiervoor is zover bekend geen collegebesluit genomen; raadsleden en omwonenden hebben geen gelegenheid gehad vragen te stellen of hierover hun zienswijze te geven.

Klokkenluider
Eerder in 2020 speelde een min of meer vergelijkbare situatie, waar het een gemis aan communicatie betreft van aanpassing van afspraken tussen COA en gemeente. Toen vertelde een klokkenluider daags voor aanvang aan onze redactie, dat het COA tien probleemjongeren op zou gaan vangen op het AZC in Oisterwijk (Note: op dit moment betreft het geen probleemjongeren). Dat plan werd destijds vanwege de toen aanwezige onrust en met het oog op de beoogde 25-jarige samenwerking tussen Gemeente Oisterwijk en het COA in allerijl ingetrokken. Achteraf bleek dat burgemeester Hans Janssen hierover door het COA vooraf telefonisch was geïnformeerd. Formeel was er – anders dan nu – door het COA geen verzoek ingediend. Na dit voorval werd uitgesproken dat er in de toekomst beter gecommuniceerd zou worden, juist op dergelijke politiek en maatschappelijk gevoelige onderwerpen.

Politiek
Tijdens de bijeenkomst van 5 oktober werden de vragen van onze redactie door zowel CDA als PGB verwoord in de raadsbijeenkomst. Burgemeester Janssen gaf tijdens deze bespreking aan dat het een recente noodgreep betreft. Wat betreft partij PRO laat Myrte Hesselberth ons desgevraagd weten dat ‘het standpunt van PRO omtrent het AZC inmiddels duidelijk is’; die partij is volwaardig voorstander voor een ruimhartige opvang. Gezien de verbeterde situatie – met een sterke afname van incidenten – stelt Roel van den Bersselaar (PGB): ‘Een tijdelijk hogere bezetting is daardoor voor ons aanvaardbaar. Dat het tijdelijk is, is wel van belang, er zijn immers afspraken gemaakt.’ Hij benadrukt dat juist dit een politiek belangrijk onderwerp was bij de contractbespreking; verhoging hiervan zorgt wat hem betreft voor een dilemma. Ook Patrick Simons (VVD) vindt de verhoging flink, en wil zo snel mogelijk terug naar hetgeen eerder is afgesproken. Die afspraken met de gemeenteraad, daar heeft de burgemeester zich zo blijkt niet aan gehouden. Alle overige partijen hebben geen reactie gegeven.

Uit bovenstaande blijkt dat de burgemeester de afspraken die (na uitvoerig onderzoek, publieksbevraging en raadsdebat) voor 25-jaar met het COA zijn gemaakt zelfstandig kan aanpassen, zonder tussenkomst van een collegebesluit en zonder de raad en omwonenden hierover vooraf (of in geval van een noodsituatie direct) te informeren.

Lees ook over gebrek aan informatie over verlengen Noodopvang AZC Reebok