Wouter Verschuur schreef onderstaande over de ontwikkeling van de Oostflank:
Wanneer gaan we eindelijk knopen doorhakken?
Nederland staat voor een enorme planologische uitdaging. We komen ruimte te kort om al onze toekomstwensen op een verantwoorde manier te realiseren. Niet alles kan overal.
Het gebied waarop Koersplan Oostflank van toepassing is (Bron: Gemeente Oisterwijk).
In ons Oostflankgebied, omvattend het grondgebied rond de zes dorpen ten oosten van Tilburg, zien we op kleine schaal dezelfde uitdaging terug. In dit gebied van ca. 7.200 ha moeten we opgaven op het gebied van water, bodem, biodiversiteit, natuur, landbouw, infrastructuur en – niet in de laatste plaats – woningbouw met elkaar in overeenstemming brengen. Het is op voorhand duidelijk dat we oppervlakte te kort komen om aan alle eisen op alle gebieden tegemoet te komen. Er moeten dus keuzes worden gemaakt.
Het Koersdocument Oostflank, waaraan de gemeenten Tilburg en Oisterwijk twee jaar hebben gewerkt, presenteert een visie op de inrichting van het Oostflankgebied. Per onderdeel worden de ambities uitgewerkt: “We zetten in op …”. Heel voorzichtig wordt aangegeven waar we industrieterreinen of woningbouw zouden kunnen realiseren, zgn. zoeklocaties. Soms zetten we “intensief in op …”, “sterk in op …” of “maximaal in op …”. Kennelijk realiseren ook de opstellers zich dat niet alle ambities waar te maken zijn en tellen sommige ambities zwaarder dan andere. Want dat is het manco van dit document: Hoewel duidelijk is dat het Oostflankgebied te klein is om alle wensen te honoreren en zich dus vele dilemma’s zullen voordoen, wordt het maken van keuzes vermeden. Die worden verschoven naar de uitwerking van deelprojecten, waarbij de belanghebbenden betrokken zullen worden. De gemeentebesturen van Tilburg en Oisterwijk zullen 2 à 3 keer per jaar bij elkaar komen om de voortgang van alle projecten te bespreken. Met zo veel aandacht op hoog niveau zal alles wel goed komen?
Ondertussen roert de lobby zich. De boomkwekers verzetten zich tegen een dreigende inkrimping van hun areaal, hoewel de Tilburgse wethouder ontkent dat hiervan sprake zou zijn. Ondernemers kondigen juridische actie aan tegen gedwongen verplaatsing van hun bedrijf. Omwonenden uiten “not-in-my-frontyard” protesten tegen woningbouwlocaties. Alle bezwaarmakers vinden dat zij onvoldoende zijn gehoord, hoewel volgens de gemeentebesturen meer dan 300 reacties uit de eerste inspraakronde in het laatste concept zijn verwerkt. Betekent “ik ben niet gehoord …” misschien “ik heb mijn zin niet gekregen …“?
Wat wij hier waarnemen, is voor Nederland niet uniek. Wij zijn goed in het opstellen van beleids¬plannen, visies, koersdocumenten of hoe al die rapporten ook mogen heten. Het “Koersdocument Oostflank” kent 106 pagina’s, de “Natuurdoelanalyse Kampina & Oisterwijkse Vennen” 288 pagina’s, de “Gebiedsvisie (GGA) Kampina & Oisterwijkse Vennen” 98 pagina’s, het advies “Zonder water geen later” 85 pagina’s. De concrete uitwerking van die visies, waarbij besloten moet worden over conflicterende belangen, laten wij over aan de belanghebbenden. Sociaal-psychologen en bestuurskundigen weten al lang waartoe dat leidt: waterige compromissen waarbij iedere partij iets inlevert, zodat geen enkel probleem wordt oplost. Of erger: de status quo blijft gehandhaafd. Wanner de machtsbalans ongelijk is, trekt één partij aan het langste eind. Soms valt er geen besluit en wordt een onderzoekscommissie opgetuigd die aspect A of B nader gaat onderzoeken. Ondertussen blijven de slachtoffers van de impasse in onzekerheid over de aanpak van hun problemen.
In zijn vergadering van 7 maart jl. heeft de gemeenteraad van Oisterwijk het laatste concept van het Oostflank-document besproken. De lobby bleek zijn werk te hebben gedaan. De raad constateerde dat de belanghebbenden onvoldoende zijn gehoord. De raad gaf verder blijk van een verontrustend provincialisme: Het eigen beleid van de gemeente Oisterwijk moet altijd voorrang krijgen boven het Oostflank-document. Dat we hier te maken hebben met een integraal samenhangend gebied waar toevallig een gemeentegrens doorheen loopt, dat natuurlijke processen in water en bodem zich niet laten beïnvloeden door een lijntje op een landkaart, dat je alleen tot een planologisch aanvaardbare oplossing kunt komen door iets wat één gebied is ook integraal te benaderen, is kennelijk een te elitaire gedachte. Ronduit populistisch was het standpunt van AB: Een overname door Tilburg dreigt; al die stadse mensen willen in onze natuur komen wandelen; we moeten baas blijven in eigen huis; het Oostflank-document moet in de prullenbak!
Op last van de gemeenteraden gaan de colleges nu opnieuw in gesprek met de protesterende partijen. Hoe lang gaat dit duren? Kunnen we straks een derde en een vierde gespreksronde verwachten?
Wanneer gaan de colleges en gemeenteraden daadkracht tonen, regie nemen en knopen doorhakken? In gekibbel over beleidsvisies kan je niet wonen.
Wouter Verschuur
Oisterwijk
