In oktober, de Maand van de Geschiedenis, vertelt Peter Slingerland over twee Joodse families in Oisterwijk.
Jacob van Oss, stamvader van vier generaties van Oss
Jacob van Oss is de stamvader van vier generaties Van Oss die op de joodse begraafplaats aan de Hondsbergselaan in Oisterwijk begraven liggen. Jacob is in 1832 in Vierlingsbeek geboren. In 1872 trouwt hij in Oisterwijk met Judith van der Heijden, dochter van de vleeschhouwer Machiel van der Heijden. Jacob die ook vleeschhouwer is, gaat in 1878 bij zijn schoonvader in de slagerij in de Kerkstraat werken.
De vleeshouwerij Van Oss aan de Burgemeester Verwielstraat – hoek De Lind in Oisterwijk.
Jacob en Judith krijgen zes kinderen. De in 1877 geboren Alexander van Oss wordt evenals zijn vader en grootvader ook vleeschhouwer. Op 4 oktober 1902 overlijdt Jacob onverwachts. Hij wordt begraven op de joodse begraafplaats. Alexander volgt zijn vader op. In 1910 trouwt hij met Sara Haas. Na eerst in de Kerkstraat gewoond te hebben verhuizen Alexander en Sara in 1919 naar de Burgemeester Verwielstraat. Op de hoek met de Lind, tegenover de Hema, komt vervolgens Vleeschhouwerij van Oss.
Alexander en Sara krijgen twee kinderen, Jacob en Robert. Deze laatste, in Oisterwijk beter bekend onder de naam Bob van Oss, trouwt op 24 mei 1940 met Ruth de Levie. Twee maanden later overlijdt Alexander plotseling. Bob neemt de slagerij van zijn vader over.
Sara Haas, de vrouw van Alexander van Oss, wordt in 1943 door de Duitsers opgepakt en in Sobibor om het leven gebracht. In 2021 wordt op de Lind voor de plek waar de slagerij gestaan heeft een struikelsteen, een herdenkingssteen, voor haar geplaatst (zie onder). Bob van Oss en zijn vrouw Ruth de Levie voelen zich niet langer veilig in Nederland. In september 1942 vluchten zij naar Zwitserland. In december 1944 wordt daar in Montreux hun dochter Marijke geboren.
De grafstenen van respectievelijk Jacob van Oss (1832-1902), Alexander van Oss (1877 – 1940), Robert (Bob) van Oss (1914-1978) en Marijke van Oss (1944-2023).
In 1946, de familie is weer terug vanuit Zwitserland in Oisterwijk, heropent Bob de slagerij. In 1960 stoppen Bob en Ruth met de slagerij en beginnen ze op dezelfde plek Hotel Modern en een cafetaria. Bob was een verwoed amateurfilmer. Vanaf zijn balkon filmt hij diverse festiviteiten, zoals de intocht van Sinterklaas en de carnavalsoptocht (zie onder).
Bob overlijdt in 1978 en wordt evenals zijn vader en grootvader op de joodse begraafplaats begraven. Deze mannen waren zeer betrokken bij de joodse begraafplaats. Zij speelden een actieve rol in het bestuur daarvan. Datzelfde geldt ook voor dochter Marijke. Hoewel zij na haar huwelijk Oisterwijk heeft verlaten, blijft ook zij als bestuurder intensief betrokken bij deze oude uit 1748 daterende begraafplaats. Marijke is op 13 februari 2023 overleden en vindt als jongste van vier generaties Van Oss haar laatste rustplaats op de joodse begraafplaats aan de Hondsbergselaan.
Meer informatie:
De Maand van de Geschiedenis
In de gemeente Oisterwijk werken een aantal organisaties en vrijwilligers de gehele maand oktober mee aan de Maand van de Geschiedenis. Op Oisterwijknieuws.nl/geschiedenis treft u een overzicht van alle activiteiten en een keur aan historische informatie en video’s.
